อุเบกขากับการปฏิบัติ
อ.ดร.เอนก สุวรรณบัณฑิต
นานมากแล้วที่ผมเคยคิดเกี่ยวกับคำว่า อุเบกขาในพรหมวิหาร4 ประกอบด้วย เมตตา กรุณา มุทิตา และ อุเบกขา
Continue reading “อุเบกขากับการปฏิบัติ”
Category: ปรัชญาศาสนา
Alain Badiou and religious
คบกับใครก็ได้ นับถือหรือไม่นับถือศาสนาก็ได้ แต่จงมุ่งพัฒนาคุณภาพชีวิตเป็นสำคัญ Continue reading Alain Badiou and religious
good and devil in 5 paradigms of thought
ความดีตามกระบวนทรรศน์ต่างๆ วิเคราะห์ได้อย่างไร Continue reading good and devil in 5 paradigms of thought
การแพทย์ตามกระบวนทรรศน์ยุคโบราณ
อ.ดร.วิเศษ แสงกาญจนวนิช ตามกระบวนทรรศน์โบราณ มนุษย์ในยุคนี้เชื่อในหลักการว่าโลกมีกฎเกณฑ์และมนุษย์ควรรู้กฎเกณฑ์เพื่อใช้แสวงหาความสุขบนโลก รูปแบบการดำเนินชีวิตคือการแสวงหากฎเกณฑ์ และยึดเอากฎของโลกเป็นหลัก เพราะเชื่อว่าความสำเร็จอยู่ที่การกระทำตามกฎของโลกเป็นสำคัญ จึงต้องพยายามค้นคว้าให้รู้กฎของโลกและปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด การแพทย์ตามกระบวนทรรศน์ยุคโบราณจึงเน้นทำการวางระบบระเบียบที่ชัดเจน ถ้าทำแล้วได้ผลก็ให้ปฏิบัติตามนั้น ปลายยุคโบราณมีปัญหาน่าสนใจว่าควรปฏิบัติตนอย่างไรจึงมีความสุขที่สุด กลุ่มหาความสุขในโลกนี้เชื่อว่าความกลัวเป็นสาเหตุของความทุกข์ โลก จักรวาล และชีวิตมนุษย์เป็นระบบกลไก ไม่มีโลกหน้า ไม่มีการเวียนว่ายตายเกิด ชีวิตนี้สำคัญที่สุด จึงแสวงหาความสุขให้มากและรอบคอบที่สุด พวกเขาจึงใช้ชีวิตแสวงหาความเพลิดเพลินในการกินอยู่หลับนอน เกิดปัญหาสุขภาพต่างๆ กลุ่มศาสนาที่มีอยู่ร่วมสมัยโบราณเชื่อว่าจุดหมายของชีวิตไม่ได้อยู่ที่โลกปัจจุบันหรือชาตินี้ แต่อยู่ที่โลกหน้าหรือชาติหน้าหรือโลกของเทพเจ้า/พระเจ้า การใช้ชีวิตในโลกนี้เป็นเพียงการเตรียมตัว ปฏิบัติตนในทางที่ดี เพื่อเข้าสู่ความสุขที่แท้ในโลกหน้า กลุ่มนี้จึงมุ่งทำความดีและใช้ชีวิตอย่างเรียบง่ายเพื่อรอการไปสู่โลกหน้า ตัวอย่างสำคัญของการแพทย์ในยุคโบราณได้แก่ เช่น เพลโต ถือว่ามนุษย์ประกอบด้วย 2 ส่วน คือ กาย และ จิตวิญญาณ ซึ่งจะต้องสมบูรณ์ทั้ง 2 ส่วน จึงถือว่ามีสุขภาพดี บุคคลจะมีสุขภาพสมบูรณ์ถ้าจิตดำเนินไปด้วยกันอย่างประสานกลมกลืน (harmoniously) เหตุผล (rational element) ควรอยู่เหนือความปรารถนา (appetitive element) และควรใช้ความกล้าหาญ (spirited element) ส่งเสริมเหตุผล เพื่อทำให้มั่นใจว่าความปรารถนาอยู่ภายใต้การควบคุม ความปรารถนานี้ไม่ควรถูกปิดกั้นโดยสมบูรณ์ แต่ควรได้รับการตอบสนองบ้างตามที่เหตุผลเห็นสมควร เพราะการถูกปิดกั้นมากเกินไปจะทำให้ความรู้สึกตายด้าน ไม่มีการรักษาโรคภัยไข้เจ็บชนิดใดที่จะให้ผลดีเลิศเท่ากับการรักษากายและใจควบคู่กันไป โดยเฉพาะจิตใจ ความคิดคำนึง เป็นเสมือนพลังและยารักษาโรคที่สำคัญในการต่อสู้โรคร้ายต่างๆได้อย่างดี ไม่ควรมุ่งเน้นการรักษาที่กายอย่างเดียว ดังนั้นจะเห็นได้ว่าภาวะการมีสุขภาพดีทั้งกาย ใจ และจิตวิญญาณ … Continue reading การแพทย์ตามกระบวนทรรศน์ยุคโบราณ
ปรัชญาคือปรัชญา
ศ.กีรติ บุญเจือ
ปรัชญาคืออะไร มีคนเข้าใจไปต่างๆ กันและก็ต่างพากันนิยามไว้ตามที่ตนเข้าใจ ซึ่งก็ไม่ผิด หากแต่ที่ควรแถลงไขก็คือ คนที่คิดว่าปรัชญาไม่มีอะไร นอกจากเรียนเทคนิคเล่นคำปลิ้นปล้อน เอาชนะคู่โต้ วิธีการเหล่านี้เป็นเพียงวิธีการของพวกโซฟิสต์ (Sophist) ที่อ้างตนเป็นผู้รู้ เอาชื่อปรัชญาไปหากิน นักปรัชญา (philosopher) ที่แท้จริงอย่างโสเครติส (Socrates) หาเป็นเช่นนี้ไม่ Continue reading “ปรัชญาคือปรัชญา”
การจบชีวิต สิทธิหรือศีลธรรม
อ.ดร.เอนก สุวรรณบัณฑิต
การจบชีวิตถือเป็นฆ่าตัวตาย ปัญหาที่ถกเถียงกันคือฆ่าตัวตายนี้เป็นสิทธิตามมนุษยนิยมที่รัฐต้องค้ำประกันสิทธินี่หรือไม่ หรือเป็นเรื่องศีลธรรม ในด้านศีลธรรมนั้น พระพุทธศาสนาถือว่าการฆ่าเป็นบาป ย่อมต้องรับผลกรรม คนทั่วไปเชื่อว่า นั่นคือการตกนรก แล้วในศาสนาอื่น การฆ่าตัวตายตกนรกหรือไม่ จะได้ไปสวรรค์หรือเปล่า?
ในทางศาสนาคริสต์ จริงๆเรื่องนี้เป็นประเด็นที่ละเอียดอ่อนมาก และไม่ค่อยอยากจะมีคนพูดกันเพราะมันยืนอยู่บนทางอันตรายสองแพร่ง ระหว่างลัทธิชวนคนไปฆ่าตัวตาย กับการทำร้ายคนอื่นซึ่งผิดเป้าหมายที่พระเจ้าอยากให้มนุษย์ทำ
Hermeneutics on Text
การตีความคัมภีร์ ศาสตราจารย์กีรติ บุญเจือ ในปรัชญาตะวันตก การตีความคัมภีร์เพื่อให้เข้าใจเรียกว่า Interpretation (ขั้นตีความ) และ Exegesis (ขั้นอธิบาย) ได้แก่ การทำความเข้าใจกับธรรมะ (พุทธ) หรือ การทำความเข้าใจกับความเชื่อ (คริสต์) FAITH = Belief + Commitment (ความเชื่อบวกความทุ่มเท) โลกหน้าไม่สามารถเชื่อโดยสามัญสำนึกได้ แม้เรารู้ก็ไม่สามารถเอามาพิสูจน์ในห้องทดลองไม่ได้ เป้าหมายของการตีความ คือ 1.เพื่อเข้าใจ (Understanding) 2.วางแผนปฏิบัติ (Planning) ซึ่งนำไปสู่ Practiceขยายผล (Explanation) จากประสบการณ์ Belief แม้สงสัยได้ แต่ก็ต้องยอมรับว่าเชื่อเพื่อการดำรงชีวิต Belief มีหลายอย่างทำให้เป็น Factได้ อยู่ที่การกำหนดเงื่อนไข เช่น การตรัสรู้เป็น Fact สำหรับพระพุทธเจ้า แต่ทำไมเราจึงเชื่อ ก็เพราะเรามีศรัทธาในสิ่งที่เราเชื่อดีกว่าไม่เชื่อ หากไม่ใช่เรื่องของศาสนาเราอาจจะเลิกเชื่อได้ เราอาจจะเชื่อในช่วงแรก แต่อีกสักพักเราอาจจะไม่เชื่อก็ได้ แต่เรื่องศาสนานั้น มีเงื่อนไขของการปฏิบัติ ถ้าไม่ปฏิบัติ เราอาจจะรู้สึกผิด จึงต้องมีการทุ่มเทเกิดขึ้น Continue reading Hermeneutics on Text
