ศ.กีรติ บุญเจือ
โพสท์โมเดิร์น หรือ หลังนวยุคนิยม เป็นกระบวนทรรศน์ที่เป็นกระแสรสนิยมทางความคิดล่าสุดของมนุษยชาติ มนุษย์เราเปลี่ยนรสนิยมมาหลายครั้ง แต่ไม่มีครั้งใดที่กระแสรสนิยมใหม่ได้แผ่ขยายออกไปรวดเร็วและกว้างขวางเท่าครั้งนี้ ทั้งนี้ก็ด้วยเทคโนโลยีสื่อสารที่ก้าวหน้าที่เป็นผลผลิตของกระบวนทรรศน์นวยุค (modern)
คนในสังคมที่รับกระแสหลังนวยุคแล้ว ย่อมมีคนที่ทำอะไรแปลกๆ แหวกแนว รวมถึง การกระทำที่บ้าๆ บอๆ (weird) และการวิพากษ์วิจารณ์กันอย่างถึงพริกถึงขิง แต่แกงแล้วยังไม่อร่อยลิ้น
วัฒนธรรมชาวบ้านนั้นสามารถกระโดดจากกระบวนทรรศน์ที่ 1 ดึกดำบรรพ์ เชื่อว่าทุกสิ่งขึ้นกับเบื้องบน มาสู่กระบวนทรรศน์ที่ 5 เชื่อในการไม่ยึดมั่นถือมั่นได้ในทันที แต่กระบวนทรรศน์ที่ 5 อย่างชาวบ้านนั้นต่างกับกระบวนทรรศน์ที่ 5 ของนักปรัชญาตรงที่ว่า “ชาวบ้านอธิบายไม่เป็น”
ผลสำเร็จในกระบวนทรรศน์ที่ 5 ไม่ใช่อยู่ที่ทำอะไรแล้วได้อะไร แต่อยู่ที่คิดจะทำอะไรต่อไปให้โลกดีขึ้นสักนิดนึงก็ยังดี และอยู่ที่ความพยายามในการชักชวนให้ใครอีกสักคนหนึ่งมาร่วมมือกันทำให้โลกดีขึ้นอีกสักนิดหนึ่ง การเดินไปเรื่อยๆ นี้เป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการที่ถ้าหยุดลงก็หมายถึงความล้มเหลว กระบวนทรรศน์หลังนวยุคจึงต้องเดินต่อไปเรื่อยๆ (always onward)
