religion’s components

religion’s components องค์ประกอบของศาสนา

ผู้แต่ง : ศุภชัย  ศรีศิริรุ่ง

ผู้ปรับแก้ :  กีรติ  บุญเจือ

                ศาสนามีองค์ประกอบอะไรบ้างคำถามนี้ยังไม่ใช่คำถามปรัชญา แต่เป็นเพียงการบัญญัติคำให้ตรงกับข้อเท็จจริงที่ต้องการ จากการศึกษาศาสนาเปรียบเทียบโดยวิเคราะห์ดูองค์ประกอบที่มีเหมือนกันในทุกศาสนาแล้ว นักปราชญ์ส่วนมากมีความเห็นพ้องต้องกันว่า การที่จะเรียกว่าศาสนาได้นั้นควรมีองค์ประกอบต่อไปนี้เป็นอย่างน้อย คือ

                1)    มโนภาพเรื่องเหนือธรรมชาติ(concept of the supernatural) นั่นคือ มีการยอมรับว่ามีโลกหน้า

ให้สังเกตว่า คำว่าเหนือธรรมชาติมิได้หมายความว่าผิดธรรมชาติอย่างที่บางคนเข้าใจ แต่หมายความในทำนองเดียวกับโลกุตระและปรมัตถ์ โดยกินความอย่างกว้างให้หมายได้ถึงทุกศาสนาแม้จะอธิบายแตกต่างกันไปบ้างในรายละเอียด

                2)    ศีลธรรม (morality) คือ มีมาตรการสำหรับตัดสินความประพฤติและมีกฎสั่ง หรือห้ามเพื่อให้เป็นไปตามมาตรการของแต่ละศาสนา

                3)    พิธีกรรม (rituals and ceremonies) คือ กิจกรรมที่กระทำเพื่อจูงใจให้ระลึกถึงสิ่ง เหนือธรรมชาติ จะทำคนเดียวหรือร่วมกันทำก็ได้ แต่จะต้องเป็นที่รับรู้กันว่ากระทำในฐานะสมาชิกของศาสนานั้น ๆ

4) สมาชิก ต้องมีจำนวนพอสมควรที่จะให้มีการปฏิบัติพิธีร่วมกันเป็นไปได้เป็นประจำยังมีองค์ประกอบอื่นๆ ที่อาจจะมีหรือไม่มีก็ยังคงเป็นศาสนาอยู่ได้อย่างเล่น ศาสดา คัมภีร์ นักบวช ศาสนสถาน ฯลฯ