postmodern ethic

postmodern  ethic จริยธรรมหลังนวยุค

ผู้แต่ง : ศุภชัย  ศรีศิริรุ่ง

ผู้ปรับแก้ :  กีรติ  บุญเจือ

การค้นพบใหม่ทางจริยะของปรัชญาหลังนวยุคก็คือ  พบว่าเรื่องจริยธรรมยิ่งสอนความประพฤติของมนุษย์ก็ยิ่งเสื่อม  จึงพยายามค้นหาสาเหตุด้วยการวิเคราะห์  พบว่าความดีของความประพฤติเป็นคุณค่าที่เกิดขึ้นจากการเลือนรางในการใช้ภาษา  มิได้เป็นคุณค่าที่มีจริง  แต่มนุษย์เราพากันเชื่อว่ามีเพราะอิทธิพลของการค่อย ๆ เปลี่ยนความหมายในภาษาที่ใช้  เราจึงควรค้นคว้าให้เข้าใจความเป็นมาของความเข้าใจผิดต่าง ๆ ในทางจริยะโดยการสำรวจดูการใช้ภาษาของมนุษย์เรา  เมื่อเข้าใจดีว่าคุณค่าต่าง  ๆ ทั้งคุณค่าทางจริยะและคุณค่าอื่น ๆ ล้วนแต่เป็นการยึดมั่นที่ไร้สาระทั้งสิ้น  คนเราก็จะเลิกยึดถือคุณค่าทุกอย่าง

ปัญหาต่าง ๆ ในสังคมก็จะหมดไป  ทุกคนจะอยู่อย่างแบ่งปันกินแบ่งกันใช้  เพราะไม่ยึดมั่นกับอะไรทั้งสิ้นจึงไม่รู้จะกอบโกยเอาไว้ทำไม  ผู้ริเริ่มความคิดนี้ได้แก่ แอร์ (Ayer) ลัทธินี้ได้ชื่อว่าลัทธิภาษาวิเคราะห์และจริยศาสตร์ที่ทำการค้นคว้าแบบนี้ได้ชื่อว่าอภิจริยศาสตร์ (Metaethics)

ในทางปฏิบัติ  เราไม่แน่ใจได้ว่าจะชักชวนให้ทุกคนเลิกการยึดมั่นถือมั่นได้อย่างเด็ดขาดเมื่อใด  ในขณะนี้เราแน่ใจว่าคนส่วนมากในสังคมยังยึดถือกันต่าง ๆ นานา  หาจุดร่วมกันยังไม่ได้ ดังนั้นแนวทางปฏิบัติที่ดีที่สุดในขณะนี้ก็คือ ใช้หลักการที่ดี ๆ ทุกอย่างมาช่วยในด้านต่าง ๆ เช่น ในการให้การศึกษาอบรมเด็นจนถึงหนุ่มสาวให้ใช้หลักการของมิล  ในการจูงใจคนสูงอายุที่มีประสบการณ์ในชีวิตมามากให้ใช้หลักการของคานท์  ในทุกเรื่องที่เกี่ยวกับกฎหมาย  ไม่ว่าจะเป็นการออกกฎหมาย  การสอบสวน  การตัดสินคดีความ  ให้ใช้หลักการของเบนเธิม  ในเวลาเดียวกันก็ให้ความสำคัญแก่ขนบธรรมเนียมประเพณีอันดีงามประจำถิ่น  ยกย่องให้เห็นความศักดิ์สิทธิ์  และชักชวนให้ผู้มาใหม่เลื่อมใสเพื่อความเป็นปึกแผ่น  ส่งเสริมทุกศาสนาให้มีบทบาทอย่างอิสระจากการเมือง  ดังนี้เป็นต้น

ส่วนอภิจริยศาสตร์ก็ให้ใช้ในรูปของปรัชญาวิเคราะห์  เพื่อสร้างบรรยากาศแห่งความเข้าใจอันดีต่อกัน  แต่พัฒนากลายเป็นวิธีคิดแบบอรรถปริวรรต (hermeneutics) ได้ความคิดใหม่ออกมาเป็นปรัชญาหลังนวยุค (postmodernism) ซึ่งแบ่งออกเป็น 2 สาย  คือ  สายสุดขั้ว (extreme) ซึ่งชักชวนให้รื้อถอนของเก่าทั้งหมด (deconstruction) และสายมัชฌิมาสายกลาง (moderate) ซึ่งชักชวนให้ย้อนอ่านและไม่ค้านทิ้งสิ่งใดเลย (Reread  all,  reject  none) กล่าวคือไม่ควรจะละเลยหรือมองข้ามคุณค่าทางจริยธรรมและศีลธรรมไม่ว่าในรูปแบบใด  ที่ยังทำให้ชีวิตมีความหมาย  แต่เสวนากัน (dialogue) เพื่อแลกเปลี่ยนความคิดประสบการณ์ซึ่งกันและกัน  เพื่อหาสิ่งที่ดีกว่าหรือเข้าใจของเดิมให้ลึกซึ้งกว่าเดิมยิ่ง ๆ ขึ้นไป