Teilhard de Chardin, Pierre เตยารด์ เดอ ชาร์แดง
ผู้แต่ง : กันต์สินี สมิตพันธ์
ผู้ปรับแก้ : กีรติ บุญเจือ
เตยารด์ Pierre Teilhard de Chardin (1881-1955) เป็นชาวฝรั่งเศส เป็นนักบวชในคริสต์ศาสนาและเป็นนักมานุษยวิทยาก่อนที่จะเป็นนักปรัชญาลัทธิวิวัฒนาการนิยม (evolutionism) เคยเป็นอาจารย์ในมหาวิทยาลัยที่เซี่ยงไฮ้และร่วมการขุดค้นซากมนุษย์ปักกิ่ง ท่านเห็นว่าความเชื่อในศาสนาไม่น่าจะขัดแย้งกับการค้นพบทางวิทยาศาสตร์ใหม่ๆ แต่ประการใด
โดยเฉพาะเกี่ยวกับทฤษฎีวิวัฒนาการซึ่งชาลส์ ดาร์วิน (Charles Darwin) ได้เริ่มงานไว้ ข้อสำคัญอยู่ที่ว่าเราต้องรู้จักใช้วิจารณญาณตีค่าความรู้ที่เราได้จากศาสนาและวิทยาศาสตร์ให้ถูกทางเท่านั้น ความคิดของท่านอาจจะสรุปเป็นข้อ ๆ ได้ดังนี้
1.เรื่องการสร้างโลกและเรื่องอื่น ๆ ที่เล่าในคัมภีร์ไบเบิลไม่จำเป็นต้องจริงตามตัวอักษร เพราะเขียนขึ้นตามความรู้สึกนึกคิดของคนสมัยที่นิพนธ์ไบเบิลขึ้น ซึ่งมีผู้นิพนธ์จำนวนมากและต่างสมัยกัน
2.ความสมบูรณ์ของมนุษย์ไม่มีรูปแบบตายตัว แต่ขึ้นกับความรู้ ความเจริญของมนุษย์แต่ละสมัย
3.ทั้งนี้มิใช่ว่าความจริงเปลี่ยนไปตามสมัย แต่หมายความว่า ความสามารถของมนุษย์และความสมบูรณ์ของมนุษย์วิวัฒน์ไปตามสมัย
4.ต้องยอมรับว่ามีบางเรื่องที่เรายังเข้าใจไม่ถึง (เรื่องปรมัตถ์ และอีกหลายเรื่องที่ซ่อนเร้นอยู่ในธรรมชาติ) อาจจะเข้าใจได้ดีขึ้นในอนาคต โดยการร่วมมือของวิชาการสาขาต่าง ๆ
5.คริสตศาสนาควรให้เสรีภาพมากขึ้นในเรื่องความคิดเห็น ควรควบคุมน้อยลง เพื่อให้แต่ละคนได้พัฒนา และสร้างสรรค์ได้ตามความถนัดของแต่ละคนตามกาละเทศะ
ทีแรกคริสต์ศาสนาเองไม่ยอมรับความคิดเห็นของเตยารด์เพราะล้ำยุคเกินไป แต่ปัจจุบันนี้กลายเป็นแนวทางที่คริสตศาสนิกทั่ว ๆ ไปใช้ปรับปรุงตัวเองให้ทันเหตุการณ์ของโลก การเปลี่ยนแปลงปรับปรุงจึงมีขึ้นขนานใหญ่ในคริสตศาสนาต่อมา ทำให้เตยารด์ได้ชื่อว่าเป็นผู้นำหน้าหลังนวยุคภาพด้วยคนหนึ่ง
เตยารด์แถลงทฤษฎีวิวัฒนาการปรับปรุงมาจากทฤษฎีวิวัฒนาการของชาลส์ดาร์วิน ให้เข้ากันได้กับสูตรข้อเชื่อของคริสตศาสนา สรุปย่อ ๆ ได้ดังต่อไปนี้ ซึ่งอาจจะเรียกได้ว่าเป็นลัทธิวิวัฒนาการแบบคริสต์ (Christian evolutionism)
- Alpha Point : จุดเริ่มต้น มีแต่พระเจ้าเท่านั้น พระองค์ทรงมีแผนสร้างแต่นิรันดร
- Barysphere :ระยะหมอกเพลิง คือ โลกยังเป็นกลุ่มหมอกเพลิงอยู่
- Lithosphere : ระยะหิน คือ เปลือกโลกแข็งเป็นหิน
- Hydrosphere : ระยะน้ำ คือโลกเย็นลงจนมีน้ำ
- Biosphere :ระยะชีวิต คือ โลกพร้อมที่จะให้กำเนิดแก่พืชและสัตว์
- Noosphere :ระยะปัญญา คือ มีมนุษย์ผู้มีปัญญาเกิดขึ้นบนโลก
- Omega Point :ระยะโอเมกา คือ พระคริสต์เป็นจุดยอดของวิวัฒนาการทั้งหลาย (ให้สังเกตว่าใช้คำ “พระคริสต์” ซึ่งหมายถึงสภาวะพระเจ้าที่มีมาแต่นิรันดรไม่ใช้คำ “พระเยซู” ซึ่งเน้นสภาวะมนุษย์ที่มีการเกิดในเวลาประมาณ ก.ค.ศ.4)
พระเจ้าไม่ทรงมีความจำเป็นจะต้องสร้างโลกหรือจัดการตกแต่งโลกทีละอย่างๆ เหมือนอย่างที่คนในสมัยนิพนธ์คัมภีร์ไบเบิลเข้าใจกัน แต่พระองค์ทรงมีแผนการแล้วปล่อยให้ทุกอย่างวิวัฒน์ไปเองตามครรลองของมัน ทั้งนี้เป็นการให้เกียรติแก่งานของพระองค์ที่สามารถวิวัฒน์ไปได้เองแทนที่จะต้องคอยพึ่งพระเจ้าให้มาจัดการโดยตรงทุกกระเบียดนิ้ว
