philosophy, origin of the discipline of กำเนิดหลักการทางปรัชญา

ผู้แต่ง : รวิช  ตาแก้ว

ผู้ปรับแก้ :  กีรติ  บุญเจือ

                กำเนิดของวิชาปรัชญา หนังสือปรัชญามีมาก่อนในประเทศอินเดียและจีน  แต่พอจะเริ่มเรียนปรัชญาเราก็อดเริ่มจากประเทศกรีซไม่ได้  ไม่ใช่เห่อฝรั่ง  แต่เป็นเพราะฝรั่งเขาออกแรงทำงานมามากกว่าเรา  เขาจัดระบบวิชาไว้ช่วยการศึกษาได้เร็ว  เมื่อเขาทำทางไว้ให้เราเดินและเขาก็ไม่หวงทางเราจะไปมัวสร้างทางใหม่ทำไมให้เสียเวลา เดินไปจนสุดทางที่เขาอนุญาตแล้วจึงค่อยคิดบุกบั่นต่อไปทุ่นแรงกว่าเป็นกอง คือเมื่อเราเข้าใจระบบปรัชญาของฝรั่งดีๆ แล้ว หันมาดูปรัชญาของเอเชียซึ่งยังไม่สู้เป็นระเบียบเรียบร้อย  เรามีทางจะเข้าใจได้สะดวกกว่าและอาจจะสร้างงานต่อเติมเป็นประโยชน์ต่อไปได้  ถ้ามัวแต่ถือทิฐิคิดจะสร้างทางเองตั้งแต่เริ่มต้น  มีหวังไม่ถึงครึ่งทางก็จะม้วยมรณาเสียก่อนเป็นอันว่าเรายอมสละทิฐิเยี่ยงนักปรัชญา  ขอเดินตามทางที่ฝรั่งเขาถางไว้ให้  ขออาศัยเดินเท่านั้น แต่ก็จะไม่ลืมบุญคุณของทุกท่านที่มีส่วนร่วมสร้างทางไว้ให้เราเดินกันอย่างสบาย  ขอขอบคุณด้วยใจจริงไว้ ณ ที่นี้ บรรพบุรุษของเราท่านพร่ำสอนให้รู้จักบุญคุณคนเสมอ

รับสารประโยชน์ผู้                                              อื่นผอง  แล้วแล

ควรคิดบุญคุณสนอง                                           เนื่องบ้าง

อาศัยต่างประคับประคอง                                  คงโลก-ธรรมนา

ใครจักโอ่อวดอ้าง                                                เอกผู้เดียวไฉน

จากเรื่องทิศ 6 ของสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (วาสนา)วัดราชบพิธ  แต่งเมื่อ พ.ศ. 2472

• ประวัติปรัชญา