philosophy, division of การแยกเนื้อหาทางปรัชญา
ผู้แต่ง : กันต์สินี สมิตพันธ์
ผู้ปรับแก้ : กีรติ บุญเจือ
ในเมื่อวิชาศาสนา คณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์ สังคมศาสตร์ จิตวิทยา ตรรกวิทยา และ จริยศาสตร์ แยกเนื้อหาออกไปแล้วเช่นนี้ (ดู philosophy , content of) จะเหลือเนื้อหาอะไรสำหรับปรัชญาบ้าง หรือถามอีกอย่างหนึ่งได้ว่าปรัชญาปัจจุบันสนใจค้นคว้าคำตอบเกี่ยวกับเรื่องอะไรบ้าง หรือว่าหมดเนื้อหาไม่มีอะไรเหลือไว้สำหรับวิชาปรัชญาอีกแล้ว ถามรัดกุมเฉพาะปัจจุบันเช่นนี้แล้ว จะตอบได้ไหมว่าเป็นอะไร
ถ้าถามถึงเนื้อหาของวิชาปรัชญาในปัจจุบันก็ตอบได้ว่าเนื้อหาที่วิชาอื่นๆเหลือทิ้งไว้ให้ปรัชญานั้นเหลืออยู่เพียงเนื้อหาเดียว คือเนื้อหาเกี่ยวกับความเป็นจริง (reality) ซึ่งมีปัญหาต้องค้นคว้าอยู่ 2 ประเด็น คือ
- ความเป็นจริงคืออะไร (What is reality?) สาขาปรัชญาที่ค้นคว้าเกี่ยวกับปัญหานี้มีชื่อว่าอภิปรัชญา(metaphysics)
- เรารู้ความเป็นจริงได้อย่างไร(How to know reality?) สาขาปรัชญาที่ค้นคว้าเกี่ยวกับปัญหานี้มีชื่อเรียกว่า ญาณวิทยา (epistemology) ส่วนสำคัญของมันคือญาณปรัชญา(critical philosophy) รวม 2 สาขาเป็นปรัชญาบริสุทธิ์ (ดู pure philosophy) นอกจากจะสนใจค้นคว้าเกี่ยวกับเนื้อหาของปรัชญาโดยเฉพาะ คือ ปรัชญาบริสุทธิ์ดังกล่าว นักปรัชญาปัจจุบันยังสนใจติดตามผลงานของวิชาเฉพาะที่แยกออกไปอีกด้วย คือวิชาเฉพาะแต่ละวิชายังอาจตั้งคำถาม ซึ่งวิชานั้นๆไม่สามารถจะให้คำตอบในขอบข่ายของวิชานั้นๆได้ นักปรัชญาจะเสนอคำตอบที่เป็นไปได้ตามครรลองของปรัชญาให้ขบคิดกันต่อไป จึงเกิดมีแขนงปรัชญาขึ้นอีกมากมายสำหรับติดตามวิชาเฉพาะต่าง ๆ ที่แยกตัวออกไปแต่ละวิชาคือปรัชญาประยุกต์ของวิชานั้น เช่น ปรัชญาคณิตศาสตร์ ปรัชญาวิทยาศาสตร์ ปรัชญาประวัติศาสตร์ ปรัชญาจริยะ รวมเรียกว่าปรัชญาประยุกต์ (ดู applied philosophy)
