philosopher, the นักปรัชญาต้นแบบ
ผู้แต่ง : รวิช ตาแก้ว
ผู้ปรับแก้ : กีรติ บุญเจือ
สงครามครูเสด ช่วยให้ชาวคริสต์ที่สนใจความรู้ใหม่ กว้านหาตำราภาษากรีกและภาษาอาหรับนำมาศึกษาและแปลเป็นภาษาละตินไว้ใช้สอนผู้ไม่รู้ภาษาเดิม มีผู้สนใจวิธีปอุปนัยและการค้นคว้าวิทยาศาสตร์จนทำให้คนหัวเก่าบางคนตกใจและแสดงปฏิกิริยาต่อต้านอย่างรุนแรง และเตรียมพร้อมต่อสู้ลบล้างแอลเบิร์ทผู้ยิ่งใหญ่ (Albert the Great) อาจารย์ของอไควเนิส
ตัวอไควเนิสเองเล็งเห็นสัญญาณแห่งกาลเวลา จึงได้ขวนขวายหาเอกสารใหม่ ๆ มาศึกษาและสร้างระบบความคิดใหม่ให้ประสานกลมกลืนไปกับศรัทธาแบบเดิม ในระยะแรกถูกต่อต้านโดยกลุ่มหัวเก่ารุนแรง ถึงกับถูกประณามและห้ามสอน แต่ต่อมาสำนักสันตะปาปารับรู้และยกย่องทั้งคำสอนและความประพฤติ โดยแต่งตั้งให้เป็นนักบุญนักปราชญ์และกำชับให้ศึกษาความคิดของอไควเนิสเป็นปรัชญาของคริสตจักรคาทอลิกอย่างเป็นทางการ
อไควเนิสเรียกแอเริสทาเทิลว่าเป็น “ท่านนักปรัชญา” (the Philosopher อักษรนำเสมอ) ผลก็คือนักปราชญ์คาทอลิกขวนขวายศึกษาแอเริสทาเทิลอย่างเป็นล่ำเป็นสันจนรู้สึกกันว่างานนิพนธ์ของแอเริสทาเทิลในช่วงนั้น จะมีความสำคัญรองจากคัมภีร์ไบเบิลทีเดียว ทำให้เชื่อกันว่าปรัชญาของแอเริสทาเทิลกับเทววิทยาคริสต์เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน เป็นระบบความคิดที่สมบูรณ์อันจะแยกออกจากกันมิได้ ถ้าเชื่อแอเริสทาเทิลก็ต้องเชื่อไบเบิล และถ้าเชื่อไบเบิลก็ต้องเชื่อแอเริสทาเทิล ตรงกันข้ามถ้าแย้งแอเริสทาเทิลก็เท่ากับแย้งไบเบิล และถ้าแย้งไบเบิลก็เท่ากับแย้งแอเริสทาเทิล
แต่ทั้งนี้แน่นอนว่าปรัชญาของแอเริสทาเทิลมีฐานะเพียงสาวใช้ของเทววิทยาคริสต์ ความเชื่อนี้เป็นปฐมบทที่สำคัญของสำนักศึกษาทุกแห่งที่จงรักภักดีต่อสันตะสำนักในขณะนั้น
จึงไม่แปลกอะไรที่เคอเพอร์นิเคิส แม้เป็นหลานชายของบีชอพแห่งเออร์เมอแลนด์ (Bishop Lucas Waczennode of Ermeland) ประเทศโปแลนด์ และเป็นบาทหลวงมีตำแหน่งที่ปรึกษาแห่งอาสนวิหาร (canon of the cathedral) เมื่อเผยแพร่หนังสือ On the Revolutions of the Celestial Orbits, 1543 ว่าด้วยการโคจรของวงโคจรท้องฟ้า ซึ่งตัวเองไม่อยากจะเผยแพร่ แต่ผู้เลื่อมใสเรียกร้องให้เผยแพร่เพื่อความก้าวหน้าทางวิชาการ บรรดาผู้ยึดมั่นถือมั่นพากันตื่นตระหนก โวยวาย จนเรื่องเข้าถึงสันตะสำนักซึ่งแน่นอนว่าในสภาพเช่นนี้ย่อมปล่อยปละละเลยไม่ได้ ได้มีการพิจารณาอย่างจริงจังและประกาศประณามอย่างเป็นทางการในปี ค.ศ.1616 หลังจากที่เคอเพอร์นิเคิสลาโลกไปแล้ว 73 ปี
Leave a Reply