Non sequitur, Jumping to conclusion สรุปเกินข้ออ้าง

ผู้แต่ง : รวิช ตาแก้ว
ผู้ปรับแก้ : กีรติ บุญเจือ

ภาษาละตินอ่านว่า น็อนเซควีตูร์ แปลเป็นภาษาอังกฤษตรงตัวว่า It does not follow. คือ สรุปออกมาเช่นนั้นไม่ได้ ข้อนี้ คล้ายกับรีบสรุป แต่รีบสรุปนั้นเป็นเรื่องของอุปนัยมีตัวอย่างจากประสบการณ์ไม่พอแต่สรุปเกินข้ออ้าง เป็นเรื่องของนิรนัย ซึ่งมีข้ออ้างแคบหรือไม่กระจายแล้วสรุปกว้างกว่าข้ออ้าง หรือสรุปเป็นเทอมกระจาย จึงนับว่าผิดกฎข้อ 3 ของรูปนิรนัย ตัวอย่าง

1 “บัณฑิตบางคนประพฤติตัวไม่ดี เพราะฉะนั้นไม่ควรให้การศึกษาชั้นอุดมศึกษา” แสดงว่าผู้สรุปสรุปไปถึงบัณฑิตทุกคน
2 “ประเทศคูเวตแห้งแล้ง เพราะปลูกอะไรไม่ได้ นับเป็นประเทศที่ยากจนที่สุด” จากข้อเสนอว่าประเทศคูเวตไร้ประโยชน์ทางการเกษตรเพียงอย่างเดียว สรุปไปถึงความไร้ประโยชน์ทุกอย่างรวมทั้งทรัพยากรธรรมชาติ เช่น น้ำมัน ด้วย

• ญาณวิทยา