Cicero on ethic จริยธรรมของซีเสอโรว์
ผู้แต่ง : รวิช ตาแก้ว
ผู้ปรับแก้ : กีรติ บุญเจือ
ซีเสอโรว์ ( Marcus Tullius Cicero. ก.ค.ศ.106-43 ) สอนว่าธรรมชาติทั้งหมดมีระเบียบกลมกลืนเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน คนแต่ละคนก็เป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติอันมีระเบียบนี้ คุณค่าสูงสุดของชีวิตมนุษย์ก็คือ ดำเนินชีวิตสอดคล้องกันกับธรรมชาติของมนุษย์ ( ด้วยกฎธรรมชาติ ) และของเอกภพด้วยกฎธรรมชาติ นั้นคือเดินตามกฎธรรมชาติ 2 ระดับ นั่นเอง ธรรมชาติของมนุษย์ก็คือมีเหตุผลสำหรับรู้หลักความยุติธรรมตามกฎธรรมชาติและมีความโน้มเอียงที่จะอยู่กันเป็นสังคม มนุษย์ทุกคนควรรับรู้ว่าทุกคนมีสิทธิและเสรีภาพเสมอภาคกันตามกฎธรรมชาติและเป็นพี่น้องร่วมธรรมชาติเดียวกัน จึงควรช่วยเหลือกันด้วยไมตรีจิต มิตรภาพ และภราดรภาพ
เพื่อประกันความเสมอภาคและภราดรภาพ สังคมจำเป็นต้องมีกฎหมาย กฎหมายที่ยุติธรรมจะต้องเดินตามกฎธรรมชาติ กฎหมายของทุกสังคมจึงควรจะมีมาตรการเดียวกัน และสมาชิกทุกคนของสังคมมีหน้าที่ต้องปฏิบัติตาม หากกฎหมายข้อใดออกมาผิดความยุติธรรม สมาชิกของสังคมมีหน้าที่ต้องขัดขืนและเรียกร้องให้แก้ไขตามความยุติธรรม แห่งกฎหมาย
เรื่องนี้จึงตรงกันข้ามกับ แอร์เริสทาทเทิลที่สอนว่าผู้น้อยต้องปฏิบัติตามคำสั่งของผู้ใหญ่และผู้มีอำนาจเสมอ แม้คำสั่งจะผิดก็ไม่มีสิทธิหรือทักท้วง ทั้งนี้ เพื่อรักษาความกลมกลืนของสังคมไว้ แต่ซีเสอโรว์คิดว่าสังคมจะเจริญก้าวหน้าก็โดยมีผู้กล้าปรับปรุงให้ดีขึ้นด้วยเหตุผลตามกฎธรรมชาติ ซึ่งปรับได้ตามธรรมชาติมนุษย์ที่ปรับตัวมีคุณภาพสูงขึ้น โดยการรู้กฎธรรมชาติละเอียดลออขึ้น
